Khớp cùng chậu nối xương cùng (nằm dưới cột sống thắt lưng) và xương cánh chậu (phần xương trên của khung xương chậu). Đây là một trong những khớp bán động trong cơ thể và là khớp quan trọng có ảnh hưởng đến vận động ở vùng lưng, chi dưới. Khớp này nằm phía sau và giữa hai mông. Viêm khớp cùng chậu là tình trạng viêm ở một hoặc cả hai khớp cùng chậu, thường gây đau ở vùng mông hoặc vùng lưng dưới, hạn chế vận động cúi, ngửa, xoay cột sống thắt lưng. Tình trạng sẽ nghiêm trọng hơn khi đi đứng nhiều hoặc leo cầu thang.

1. Viêm khớp cùng chậu là bệnh lý gì?

Viêm khớp cùng chậu là một bệnh lý nơi sự viêm xảy ra ở vùng nối giữa xương cùng và khung xương chậu trong khu vực hông. Thường xảy ra trong bệnh thoái hóa đốt sống, bao gồm viêm cột sống dính khớp, viêm khớp vảy nến và viêm khớp phản ứng. Thuật ngữ “rối loạn chức năng khớp xương cùng” cũng có thể được sử dụng thay thế cho viêm khớp cùng chậu, vì cả hai có triệu chứng đau tương tự và có thể gây đau ở vùng thắt lưng và chân. Tuy nhiên, điểm khác biệt là viêm khớp cùng chậu thường đi kèm với phản ứng viêm, trong khi rối loạn chức năng khớp xương cùng có thể không liên quan đến viêm và có nguyên nhân từ các cử động không bình thường hoặc quá mức.

2. Nguyên nhân gây ra viêm khớp cùng chậu

• Thoái hóa khớp: Sự phân hủy lớp sụn trong khớp làm cho nó sưng to, đau đớn và khó cử động. Khớp cùng chậu, một khớp lớn quan trọng trong việc chuyển trọng lượng của cơ thể, dễ bị tổn thương và phát triển các gai xương xung quanh khớp, dẫn đến đau và sự rối loạn chức năng.
• Viêm khớp dạng thấp: Tình trạng này ban đầu ảnh hưởng đến các khớp nhỏ như khớp trên bàn tay và cổ tay, nhưng ở một số trường hợp, nó có thể xảy ra tại khớp cùng chậu. Hệ thống miễn dịch tấn công khớp, gây viêm, sưng, và cứng khớp khi cử động.
• Lupus ban đỏ hệ thống: Bệnh lupus có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trong cơ thể, bao gồm cả khớp cùng chậu. Triệu chứng sưng đau ở vùng thắt lưng có thể là gợi ý đến việc chẩn đoán bệnh lupus.
• Viêm cột sống dính khớp: Bệnh tự miễn dịch này gây viêm khớp, dây chằng và gân. Đau khớp và dính khớp cột sống thường là các triệu chứng ban đầu, đặc biệt là ở nam giới.
• Viêm khớp vảy nến: Tương tự viêm cột sống dính khớp, bệnh này cũng là một bệnh tự miễn dịch mãn tính và có thể ảnh hưởng tới khớp cùng chậu.
• Bệnh gout và bệnh giả gout: Bệnh gout có thể ảnh hưởng đến khớp cùng chậu nếu tinh thể axit uric lắng đọng ở đó, gây sưng, đỏ và đau. Trong khi đó, bệnh giả gout xuất hiện khi tinh thể canxi tích tụ tại khớp cùng chậu.
• Viêm khớp phản ứng: Đây là viêm khớp cùng chậu và/hoặc cột sống do nhiễm trùng. Triệu chứng xuất hiện sau khi nhiễm trùng đã khỏi.

Ngoài ra, viêm khớp cùng chậu có thể do các nguyên nhân khác như chấn thương, kéo căng khớp quá mức, ngồi hoặc đứng lâu, mang thai, hoặc thủ thuật tại khớp như hợp nhất cột sống thắt lưng.

3. Triệu chứng

Người bệnh thường trải qua một loạt triệu chứng khi mắc phải tình trạng này, bao gồm:

• Đau bụng âm ỉ, buồn nôn, sốt cao, tiểu buốt, và tiểu tiện ra máu, tác động đến dây thần kinh tọa, có thể gây teo cơ mông và đùi.
• Đa phần người bệnh cảm thấy đau ở vùng cột sống thắt lưng, khu vực giữa hai mông và khung xương chậu. Những cơn đau này thường kéo dài và có tính chất âm. Chúng xuất hiện đặc biệt khi ngồi lâu, thường đi kèm với cảm giác cứng và tê ở hai chân giống như đau dây thần kinh tọa.
• Hạn chế vận động là một triệu chứng thường gặp, ngăn người bệnh gập, co, duỗi, và khoanh chân như bình thường. Dáng đi của họ cũng bị thay đổi.
• Vùng khớp viêm nhiễm thường trở nên đỏ ửng, cảm giác bỏng rát và khó chịu.
• Người bệnh có thể phát sốt.
• Triệu chứng đau, thường xuất hiện ở thắt lưng, chân (có thể ở phía trước đùi), hông và/hoặc mông.
• Đau thường trở nên nghiêm trọng hơn sau khi ngồi lâu và tồi tệ hơn khi nằm lăn mình trên giường.
• Căng cứng xảy ra ở vùng hông và lưng, đặc biệt là sau khi thức dậy vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi yên trong một thời gian dài.

4. Biến chứng

Bệnh lý viêm khớp cùng chậu có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng sau đây:

• Hạn chế vận động: Sự viêm nhiễm khớp cùng chậu kéo dài có thể lan rộng và ảnh hưởng đến các hệ thống dây thần kinh tọa và cơ bên cạnh như cơ mông và cơ đùi. Điều này có thể dẫn đến teo cơ và hạn chế khả năng vận động của người bệnh.
• Liệt chi: Nếu tổn thương nghiêm trọng ảnh hưởng đến các khớp và dây thần kinh quan trọng, có thể xảy ra tình trạng dính khớp và biến dạng khớp. Điều này có thể làm cho người bệnh cảm giác tê và cứng cỏi ở chi, khó khăn trong việc đi lại, xoay người, uốn lưng, hoặc ngồi lâu, và có nguy cơ bị liệt.
• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Phụ nữ mắc viêm khớp cùng chậu, đặc biệt là trong độ tuổi sinh sản, có thể gặp các biến chứng như viêm vòi trứng và viêm cổ tử cung. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, làm tăng nguy cơ vô sinh hoặc có thai ngoài tử cung, gây ra khó khăn trong việc mang thai và sinh con.
• Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Các cơn đau ở khớp cùng chậu kéo dài trong nhiều năm làm cho người bệnh luôn trải qua sự khó chịu và đau đớn, hạn chế khả năng di chuyển và thực hiện các hoạt động hàng ngày. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và đòi hỏi chi phí cao cho việc điều trị.

5. Phương pháp điều trị viêm khớp cùng chậu

Các triệu chứng viêm khớp cùng chậu kéo dài nhiều năm gây sự khó chịu liên tục, đau đớn và hạn chế vận động, ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống và chi phí điều trị. Quá trình điều trị phụ thuộc vào triệu chứng và nguyên nhân của bệnh và có thể bao gồm:

a. Sử dụng thuốc

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra viêm khớp cùng chậu, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng các loại thuốc khác nhau, bao gồm:

• Thuốc giảm đau.
• Thuốc giãn cơ để giảm căng thẳng cơ liên quan đến khớp cùng chậu.

b. Vật lý trị liệu

Các chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn người bệnh thực hiện các bài tập vận động và kéo giãn để duy trì sự linh hoạt của khớp cùng chậu, đồng thời tăng cường cơ bên khớp cùng chậu. 

Những kỹ thuật tiên tiến có tác dụng kháng viêm, giảm đau và kích thích phục hồi như từ trường, laser công suất cao, điện phân dẫn thuốc có thể được sử dụng để điều trị tăng cường.

c. Phẫu thuật và thủ thuật khác

Nếu bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp trên, bác sĩ có thể đề xuất:

• Tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp để giảm viêm và đau.
• Sử dụng năng lượng từ tần số vô tuyến để giảm đau (lưu ý rằng điều này có thể có tác động vĩnh viễn hoặc phá hủy một phần các mô thần kinh).
• Cấy máy kích điện vào khớp cùng để giảm đau.
• Thực hiện phẫu thuật hợp nhất hai xương bằng vật liệu kim loại đôi khi được thực hiện để giảm đau do phản ứng viêm tại chỗ.