Sưng khớp là tình trạng trong đó một hoặc nhiều khớp trong cơ thể bị sưng, thường kèm theo đau và khó khăn di chuyển. Sưng khớp có thể xuất phát từ những vấn đề trong khớp hoặc xung quanh khớp và thường là triệu chứng của một loạt các tình trạng khớp và bệnh lý.

Sự sưng xảy ra khi màng nhầy khớp (màng niêm mạc) bên trong khớp bắt đầu sản xuất một lượng lớn dịch khớp hoặc nhiễm trùng. Điều này dẫn đến sự phình to của màng nhầy, gây sưng và làm hạn chế sự di chuyển tự nhiên của khớp. Triệu chứng chính của sưng khớp bao gồm sự hạn chế về sự di chuyển, đau, sưng và có thể kèm theo đỏ tại khu vực bị tổn thương. Sưng có thể ảnh hưởng đến sự linh hoạt và khả năng sử dụng khớp, đặc biệt là khi sưng khớp xảy ra ở khớp chịu áp lực như khớp gối hoặc khớp bàn tay.

1. Nguyên nhân của sưng khớp

Sưng khớp có thể xảy ra vì nhiều lý do và đó là triệu chứng phổ biến của nhiều tình trạng bệnh lý. Một số nguyên nhân có thể gây sưng khớp bao gồm:

• Viêm khớp: Viêm khớp là nguyên nhân hàng đầu gây sưng khớp. Có nhiều loại viêm khớp khác nhau, bao gồm viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp, bệnh gút và viêm khớp vẩy nến, tất cả đều có thể dẫn đến viêm và sưng khớp.
• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng khớp, chẳng hạn như viêm khớp nhiễm trùng, có thể gây sưng, đỏ, nóng và đau đáng kể ở khớp bị ảnh hưởng. Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc nấm có thể là nguyên nhân.
• Tình trạng viêm: Các tình trạng viêm như lupus, viêm cột sống dính khớp và bệnh lupus ban đỏ hệ thống (SLE) có thể dẫn đến viêm và sưng khớp.
• Chấn thương: Chấn thương trực tiếp hoặc chấn thương khớp có thể dẫn đến sưng tấy. Điều này có thể xảy ra do chấn thương thể thao, tai nạn hoặc các dạng chấn thương thể chất khác.
• Bệnh tự miễn dịch: Các bệnh tự miễn dịch, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, có thể khiến hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào màng hoạt dịch (màng khớp) dẫn đến viêm và sưng tấy.
• Viêm bao hoạt dịch: Viêm bao hoạt dịch là tình trạng viêm của các túi chứa đầy chất lỏng (túi hoạt dịch) đệm các khớp. Nó thường xảy ra ở các khớp có chuyển động lặp đi lặp lại hoặc hoạt động quá mức, chẳng hạn như vai, khuỷu tay hoặc đầu gối.
• Rối loạn lắng đọng tinh thể: Các tình trạng như bệnh gút, bệnh giả gút và bệnh lắng đọng canxi pyrophosphate (CPPD) có thể dẫn đến sự tích tụ tinh thể trong khớp, gây viêm và sưng tấy.
• Bệnh Lyme: Bệnh Lyme, lây truyền qua bọ ve, có thể dẫn đến sưng khớp.
• Chảy máu khớp: Những người bị rối loạn chảy máu, chẳng hạn như bệnh máu khó đông, dễ bị chảy máu khớp hơn, có thể gây sưng và đau ở khớp bị ảnh hưởng.
• Dị ứng: Trong một số trường hợp, phản ứng dị ứng, chẳng hạn như viêm khớp dị ứng hoặc bệnh huyết thanh, có thể dẫn đến sưng khớp.
• Bệnh hệ thống: Các bệnh hệ thống như bệnh lupus ban đỏ hệ thống (SLE) có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, bao gồm cả khớp.
• Sử dụng quá mức hoặc căng thẳng cơ học: Các hoạt động gây căng thẳng quá mức lên khớp, chẳng hạn như nâng vật nặng, có thể dẫn đến sưng khớp tạm thời. Điều này thường được gọi là viêm cơ học hoặc viêm do sử dụng quá mức.
• Viêm tủy xương: Đây là một bệnh nhiễm trùng xương và đôi khi có thể gây viêm thứ phát ở các khớp xung quanh.

2. Triệu chứng của sưng khớp

Triệu chứng sưng khớp có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức, bao gồm:

• Sưng và đỏ: Khu vực bị tổn thương thường sưng và có thể đỏ.
• Đau: Sưng khớp thường đi kèm với đau, đặc biệt khi di chuyển hoặc áp dụng áp lực lên khớp.
• Hạn chế cử động: Sưng khớp có thể làm hạn chế sự linh hoạt và khả năng di chuyển của khớp bị ảnh hưởng.

3. Cách điều trị sưng khớp

Điều quan trọng cần lưu ý là sưng khớp phải được chuyên gia chăm sóc sức khỏe đánh giá để xác định nguyên nhân cơ bản và cách điều trị thích hợp. Tùy thuộc vào nguyên nhân, việc điều trị có thể bao gồm nghỉ ngơi, dùng thuốc chống viêm, vật lý trị liệu, thay đổi lối sống hoặc các biện pháp can thiệp chuyên biệt hơn. Trong một số trường hợp, có thể cần phải hút dịch khớp hoặc can thiệp phẫu thuật để giảm sưng và đau khớp.

• Nghỉ ngơi: Cho khớp bị ảnh hưởng nghỉ ngơi thường là bước đầu tiên trong việc kiểm soát tình trạng sưng khớp, đặc biệt nếu nguyên nhân là do chấn thương, hoạt động quá mức hoặc căng thẳng cơ học. Giảm tải và tránh các hoạt động nặng hơn có thể giúp giảm viêm.
• Chườm đá: Chườm đá lên khớp bị sưng trong 15-20 phút mỗi lần, vài lần trong ngày, có thể giúp giảm viêm và giảm đau. Hãy nhớ sử dụng vải hoặc khăn để bảo vệ da khỏi tiếp xúc trực tiếp với đá.
• Nén: Nén bằng băng thun hoặc nẹp có thể giúp giảm sưng và hỗ trợ cho khớp bị ảnh hưởng. Lưu ý không quấn quá chặt vì có thể cản trở quá trình lưu thông máu.
• Nâng cao: Nâng khớp bị sưng cao hơn mức tim có thể giúp giảm sưng bằng cách cho phép chất lỏng dư thừa chảy ra ngoài. Điều này đặc biệt hữu ích cho tình trạng sưng tấy ở chi dưới.
• Thuốc: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen hoặc naproxen có thể giúp giảm đau và viêm. Trong trường hợp mắc bệnh tự miễn hoặc tình trạng viêm, thuốc chống thấp khớp điều trị bệnh (DMARD), thuốc sinh học hoặc corticosteroid có thể được dùng để kiểm soát tình trạng viêm khớp.
• Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện chức năng khớp và giảm sưng tấy thông qua các bài tập và kỹ thuật có mục tiêu nhằm tăng cường cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt và tăng cường sức khỏe tổng thể của khớp.
• Thuốc tiêm: Trong một số trường hợp, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể đề nghị tiêm khớp, chẳng hạn như tiêm corticosteroid hoặc tiêm axit hyaluronic, để giảm viêm và giảm đau.
• Phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng hoặc khi các phương pháp điều trị bảo tồn không giúp giảm đau, có thể cần phải can thiệp bằng phẫu thuật, chẳng hạn như cắt bỏ khớp hoặc thay khớp.
• Điều trị các tình trạng cơ bản: Việc giải quyết nguyên nhân cơ bản gây sưng khớp là rất quan trọng. Điều này có thể liên quan đến thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng, thuốc đặc hiệu cho bệnh rối loạn tự miễn dịch hoặc thay đổi lối sống do sử dụng quá mức hoặc chấn thương do căng thẳng cơ học.

4. Cách phòng tránh sưng khớp

Để phòng tránh sưng khớp, có một số biện pháp có thể thực hiện:

• Duy trì lối sống lành mạnh: Bao gồm việc duy trì cân nặng lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
• Giảm căng thẳng: Hạn chế quá trình căng thẳng lặp lại đối với khớp bằng cách sắp xếp thời gian nghỉ đúng cách.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng đau, sưng hoặc hạn chế sự di chuyển, hãy tìm kiếm sự tư vấn y tế sớm để đảm bảo vấn đề được xử lý kịp thời.

5. Kết luận

Sưng khớp là một triệu chứng không nên bỏ qua, và nó có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề khớp và bệnh lý khác nhau. Việc theo dõi và đánh giá sưng khớp là quan trọng để đảm bảo chẩn đoán và điều trị phù hợp. Một chế độ sống lành mạnh, việc tập thể dục đều đặn, và việc duy trì trọng lượng cơ thể lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ sưng khớp và duy trì sức khỏe khớp tốt.

Nếu bạn gặp các triệu chứng của sưng khớp hoặc lo lắng về sức khỏe của mình, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia y tế. Chỉ có chuyên gia có thể đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp nhất để đảm bảo bạn có thể duy trì cuộc sống khỏe mạnh và hoạt động mà không gặp rào cản từ sưng khớp.