Liệt dây thần kinh số 7, còn được gọi là thần kinh viễn thị, là một trong 12 dây thần kinh chịu trách nhiệm điều khiển các cơ của khu vực mặt và cổ. Nó bắt nguồn từ não và thụ động vào các cơ xung quanh mắt, miệng, và khu vực cổ, quản lý nhiệm vụ quan trọng như mím mắt, nhai, nuốt, và biểu cảm thần kinh. Khi bị tổn thương hoặc bị nén, liệt dây thần kinh số 7 có thể gây ra nhiều vấn đề khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

1. Nguyên nhân liệt dây thần kinh số 7

Nguyên nhân chính dẫn đến liệt dây thần kinh số 7 là viêm nhiễm hoặc tổn thương dây thần kinh. Một số nguyên nhân có thể bao gồm:

• Viêm nhiễm: Viêm nhiễm, chẳng hạn như nhiễm khuẩn đường hô hấp trên hoặc viêm nhiễm vírus, có thể dẫn đến sưng nên và nén dây thần kinh số 7.
• Đau đầu: Áp lực và căng thẳng từ đau đầu hoặc đau răng cũng có thể dẫn đến liệt dây thần kinh.
• Gãi và lấy xăm: Gãi hoặc lấy xăm trong khu vực mặt và cổ có thể gây tổn thương dây thần kinh số 7.
• Nguyên nhân từ thân não: Tổn thương dây thần kinh số VII ở trung ương thường là kết quả của các vấn đề như tai biến mạch máu não hoặc sự xuất hiện của u tại hệ thần kinh trung ương.
• Nguyên nhân từ ngoại biên: Tổn thương dây thần kinh số VII ở ngoại biên, thường được gọi là liệt mặt Bell, có thể xuất phát từ các nguyên nhân như tiếp xúc với lạnh hoặc viêm nhiễm.

2. Triệu chứng của liệt dây thần kinh số 7

Triệu chứng của liệt dây thần kinh số 7 có thể bao gồm:

• Mất khả năng mím: Mất khả năng mím mắt, ví dụ như mắt không thể nhắm lại hoặc mắt không thể mở rộng.
• Méo mồm: Mất khả năng bài miệng một bên hoặc bài mím vùng miệng.
• Vấn đề về nuốt và nhai: Khó khăn trong việc nuốt thức ăn hoặc vấn đề khi nhai thức ăn có thể xuất hiện.
• Thay đổi giọng nói: Giọng nói có thể thay đổi hoặc trở nên hất hướng.
• Sưng và đau: Khu vực mặt có thể sưng và đau.

3. Biến chứng của liệt dây thần kinh số 7

Liệt dây thần kinh số 7 có thể gây ra những vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng như:

• Suy giảm tầm nhìn: Mắt không thể nhắm lại có thể dẫn đến việc bảo vệ mắt khỏi sự bám dính hoặc viêm nhiễm, gây ra suy giảm tầm nhìn. 
• Cản trở nuốt và nhai: Khó khăn trong việc nuốt và nhai có thể gây ra sự suy giảm về dinh dưỡng.
• Mất tự tin: Thay đổi trong giọng điệu và ngoại hình có thể ảnh hưởng đến tự tin và tâm trạng của người bệnh.
• Mất vận động của nửa mặt: Bệnh nhân có thể trải qua mất vận động hoàn toàn hoặc giảm vận động của các cơ trên nửa mặt bị tổn thương.
• Triệu chứng đi kèm: Các triệu chứng bổ sung có thể bao gồm chảy nước mắt, rối loạn vị giác, chảy tai và giảm tiết nước mắt.

4. Cách chẩn đoán liệt dây thần kinh số 7

Những hiểu biết về nguyên nhân và hậu quả của liệt dây thần kinh số VII có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh này.

Với bệnh liệt dây thần kinh số VII, việc chẩn đoán chủ yếu dựa trên các dấu hiệu lâm sàng. Bác sĩ sẽ tập trung vào việc thu thập thông tin chi tiết về tình trạng liệt mặt của bệnh nhân, từ đó xác định khu vực bị tổn thương, giúp chẩn đoán và xác định vị trí tổn thương dựa trên các biểu hiện, bao gồm cả việc nhận thấy sự xuất hiện của tình trạng liệt mặt và các triệu chứng kèm theo như chảy nước mắt, chấn thương, rối loạn vị giác, và giảm tiết nước mắt.

Ngoài ra, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp lâm sàng sau để hỗ trợ chẩn đoán:

• Xác định tình trạng liệt mặt ngoại biên bằng cách quan sát các dấu hiệu đặc trưng của tổn thương, chẳng hạn như dấu hiệu Charles Bell, một trạng thái mà người bệnh không thể nhắm kín mắt.
• Khi bệnh nhân nghỉ, mặt có thể trở nên không đều, bị kéo lệch về một bên, nếp nhăn trán trên bên bị tổn thương có thể bị xóa sạch so với phía đối diện, cung mày có thể bị rơi xuống, mép của bên liệt có thể bị hạ thấp so với bên kia, và vùng má có thể phồng lên khi thở ra.
• Đối với các tổn thương ẩn, bác sĩ có thể sử dụng các biểu hiện khi bệnh nhân cố gắng nhắm chặt hai mắt lại, bao gồm việc thấy lông mi ở bên liệt dài hơn so với bên lành.

Tổng cộng, việc chẩn đoán chính xác tình trạng liệt dây thần kinh số VII đòi hỏi sự kết hợp của các yếu tố lâm sàng và thăm khám cận lâm sàng để xác định chính xác tình trạng và nguyên nhân gây bệnh. Các xét nghiệm như chụp cộng hưởng từ sọ não, ghi chẩn đoán điện, và các xét nghiệm khác cũng có thể được thực hiện để hỗ trợ việc chẩn đoán và điều trị.

5. Cách điều trị liệt dây thần kinh số 7

Việc điều trị liệt dây thần kinh số 7 phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng này. Một số phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Thuốc kháng viêm: Nếu viêm nhiễm là nguyên nhân chính, thuốc kháng viêm có thể được sử dụng để giảm sưng và nén dây thần kinh.

• Thuốc kháng sinh: Nếu viêm nhiễm là do nhiễm khuẩn, thuốc kháng sinh có thể được kê để điều trị nhiễm trùng.

• Phẫu thuật: Trong trường hợp tổn thương nặng hoặc liệt kéo dài, phẫu thuật có thể được thực hiện để giữ cho dây thần kinh đang bị nén được thoát ra.

• Điều trị bệnh nền: Nếu liệt dây thần kinh số VII xuất phát từ một bệnh nền như u tuyến mang tai hoặc tổn thương sọ não, điều trị vấn đề gốc có thể cần thiết. Điều này có thể bao gồm phẫu thuật để loại bỏ u hoặc điều trị tình trạng sọ não.

6. Vật lý trị liệu

6a. Châm cứu: Có thể giúp tăng cường tuần hoàn máu và phục hồi chức năng cơ mặt.

6b. Tập luyện cơ mặt: Kỹ thuật tập luyện đặc biệt có thể được thực hiện để giữ cho các cơ mặt luôn hoạt động và đảm bảo rằng chúng không bị co cứng.

6c. Điện kích thích cơ: Điện kích thích cơ có thể được sử dụng để kích thích cơ mặt bằng cách sử dụng dòng điện nhẹ. Điều này giúp cải thiện hoạt động cơ mặt và giảm co cứng.

6d. Nhiệt trị liệu: Sử dụng nhiệt để giúp giảm đau và thư giãn cơ mặt. Nhiệt trị liệu có thể làm thông qua áp dụng nhiệt ấm bằng bao tay nhiệt độ, túi đá nhiệt hoặc các phương pháp nhiệt trị liệu chuyên nghiệp.

6e. Massage cơ mặt: Massage nhẹ cơ mặt có thể giúp giảm căng thẳng cơ và cải thiện tuần hoàn máu trong vùng mặt.

6f. Điều trị bằng laser và đèn quang phổ: Các liệu pháp như laser và ánh sáng quang phổ có thể được sử dụng để cải thiện tình trạng da và cơ mặt, giúp tái tạo mô và làm giảm vết sẹo.

6g. Chức năng điện cơ học (NMES): NMES là một phương pháp sử dụng điện kích thích để tăng cường sự co bóp và thư giãn của các cơ mặt.

6h. Tập luyện nói và nói chuyện: Trong một số trường hợp, tập luyện nói và nói chuyện có thể được thiết kế để cải thiện khả năng nói chuyện và điều chỉnh miệng để cải thiện khả năng phát âm.

7. Cách phòng tránh liệt dây thần kinh số 7

Việc phòng tránh liệt dây thần kinh số 7 thường liên quan đến việc tránh các nguyên nhân tiềm năng như viêm nhiễm hoặc tổn thương. Một số biện pháp bao gồm:

• Hạn chế việc gãi và lấy xăm: Hạn chế việc gãi da và lấy xăm trong khu vực mặt và cổ.

• Điều trị kịp thời các viêm nhiễm: Điều trị kịp thời các bệnh viêm nhiễm như nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.

• Giữ vệ sinh cá nhân: Tuân thủ vệ sinh cá nhân để tránh nhiễm trùng dây thần kinh số 7.

8. Kết luận

Cần nhấn mạnh rằng liệt dây thần kinh số 7 là một tình trạng y tế có thể tác động mạnh lên chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, thông qua việc tìm kiếm sự giúp đỡ y tế kịp thời và tuân thủ đúng liệu trình điều trị, nhiều người có thể phục hồi và tận hưởng cuộc sống bình thường. Việc thực hiện các biện pháp phòng tránh cũng có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này. Quan trọng nhất, hiểu biết và nhận thức về liệt dây thần kinh số 7 có thể giúp bạn nhận biết triệu chứng kịp thời.