Gãy xẹp đốt sống (hay còn gọi là lún đốt sống) là một loại gãy xương xảy ra khi các đốt sống trở nên quá yếu hoặc bị tổn thương để có thể hỗ trợ trọng lượng của cơ thể. Các đốt sống có thể bị xẹp hoặc nứt, gây đau, biến dạng và các vấn đề về thần kinh.

Triệu chứng phổ biến nhất của gãy xẹp đốt sống do nén cột sống là đau lưng, có thể đột ngột hoặc dần dần, nhẹ hoặc nặng, liên tục hoặc ngắt quãng. Cơn đau có thể lan lên ngực, bụng, hông, chân hoặc bàn chân. Một số người cũng có thể bị tê, ngứa ran, yếu hoặc khó đi lại, giữ thăng bằng hoặc kiểm soát bàng quang.

Chẩn đoán gãy xẹp đốt sống dựa trên tiền sử bệnh, khám thực thể và xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp X-quang, chụp CT, chụp MRI hoặc quét xương. Những xét nghiệm này có thể cho thấy vị trí và mức độ gãy xương cũng như bất kỳ tổn thương nào đối với tủy sống hoặc dây thần kinh.

1. Nguyên nhân gây gãy xẹp đốt sống

Có nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác nhau dẫn đến gãy xẹp đốt sống, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí của chấn thương. Một số yếu tố rủi ro phổ biến là:

• Loãng xương: Đây là tình trạng khiến xương trở nên yếu và dễ gãy, dễ gãy chỉ với những chấn thương tối thiểu như ho, hắt hơi hoặc cúi xuống. Loãng xương phổ biến hơn ở người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ đã trải qua thời kỳ mãn kinh. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ loãng xương bao gồm lượng canxi thấp, hút thuốc, lạm dụng rượu và thiếu tập thể dục.
• Chấn thương: Đây là một chấn thương bất ngờ hoặc dữ dội ở cột sống, chẳng hạn như tai nạn ô tô, té ngã hoặc chấn thương khi chơi thể thao. Chấn thương có thể gây ra gãy xương nghiêm trọng hơn có thể gây tổn thương tủy sống hoặc dây thần kinh. Chấn thương phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi có xương khỏe mạnh.
• Ung thư: Đây là căn bệnh khiến các tế bào bất thường phát triển và phân chia không kiểm soát. Một số loại ung thư có thể ảnh hưởng đến xương, chẳng hạn như đa u tủy (một loại ung thư máu) hoặc ung thư di căn (ung thư lây lan từ một bộ phận khác của cơ thể). Ung thư có thể làm xương yếu đi hoặc chèn ép tủy sống hoặc dây thần kinh, gây gãy xương.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể có tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe của xương, chẳng hạn như corticosteroid (dùng để điều trị viêm), thuốc chống co giật (dùng để điều trị động kinh) hoặc thuốc ức chế bơm proton (dùng để điều trị trào ngược axit). Những loại thuốc này có thể làm giảm sự hấp thu canxi và vitamin D, những chất cần thiết cho sức mạnh của xương.

2. Điều trị và phòng ngừa

Việc điều trị gãy xẹp đốt sống phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và triệu chứng của bệnh. Một số người có thể chỉ cần điều trị bảo tồn, chẳng hạn như nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc giãn cơ. Những người khác có thể cần phẫu thuật để ổn định cột sống và ngăn ngừa tổn thương thêm. Có nhiều loại phẫu thuật khác nhau dành cho gãy xẹp đốt sống, chẳng hạn như phẫu thuật tạo hình đốt sống (tiêm xi măng sinh học vào xương bị gãy), tạo hình có bóng (thổi phồng một quả bóng vào bên trong xương bị gãy và sau đó lấp đầy xi măng) hoặc ghép đốt sống (nối hai hoặc nhiều đốt sống lại với nhau bằng ốc vít và thanh nẹp).

Việc ngăn ngừa gãy xẹp đốt sống chủ yếu nhằm mục đích ngăn ngừa hoặc điều trị chứng loãng xương. Cách thức này có thể bao gồm việc bổ sung canxi và vitamin D, tập các bài tập giảm cân, bỏ hút thuốc và uống rượu vừa phải và dùng thuốc làm chậm quá trình mất xương hoặc kích thích sự phát triển của xương. Những người bị loãng xương cũng nên tránh các hoạt động có thể gây chấn thương cột sống, chẳng hạn như nâng vật nặng, cúi xuống quá nhiều hoặc ngã.